Ένα καλοκαιρινό τρίτο κύμα κορωνοϊού; Eίναι το εφιαλτικό σενάριο που όλοι ελπίζουμε ότι δεν θα συμβεί όταν η Ελλάδα ανοίξει πλήρως τις δραστηριότητές της. Ωστόσο, οι προβλέψεις για την αύξηση των ποσοστών μόλυνσης Covid-19 από τους επιστημονικούς συμβούλους της βρετανικής κυβέρνησης δείχνουν ότι είναι σχεδόν αναπόφευκτο.
Σύμφωνα με μια έκθεση τον περασμένο μήνα από επιστημονική ομάδα μοντέλων γρίπης (SPI-M), η οποία συμβουλεύει την αγγλική κυβέρνηση σχετικά με την απειλή από μολυσματικές ασθένειες, παρά την επιτυχία των εμβολιασμών στη Βρετανία, ακόμη και ένας μικρός αριθμός μη εμβολιασμένων ανθρώπων θα μπορούσε να είναι αρκετός για να να προκαλέσει εκθετική ανάπτυξη του ιού μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού.
Ένα «απαισιόδοξο αλλά εύλογο» σενάριο θα περιλάμβανε τα νοσοκομεία για άλλη μια φορά γεμάτα και τους θανάτους σε παρόμοια κλίμακα με εκείνη που παρατηρήθηκε τον Ιανουάριο στην Αγγλία.
Όμως, όπως ανέφεραν οι ειδικοί, μπορεί να υπάρχει ένας καλοκαιρινός σωτήρας: Ο καλός καιρός. Εάν ο ιός εξαπλώνεται ταχύτερα στις ψυχρότερες εποχές, όπως υποθέτουν ορισμένοι, αυτό θα λειτουργήσει θετικά «καθυστερώντας ή ισοπεδώνοντας την επανεμφάνιση του κορωνοϊού».
Ωστόσο, σημειώστε τη χρήση της λέξης «εάν». Σε αντίθεση με την κοινή υπόθεση, δεν είναι ακόμη πλήρως αποδεκτό ότι η Covid-19 είναι χειμερινή ασθένεια. Δεν υπάρχει αμφιβολία μεταξύ των επιστημόνων ότι θα γίνει ενδημική στη Βρετανία, συνεχίζοντας να μολύνει και να σκοτώνει, παρά τα προγράμματα εμβολιασμού. Ο επικεφαλής καθηγητής ιατρικής, Chris Whitty, ανέφερε στις αρχές Απριλίου ότι η Covid «δεν πρόκειται να εξαφανιστεί», αλλά πώς και, κυρίως, θα εξακολουθεί να επανεμφανίζεται και να συζητείται έντονα.
Κατά το περασμένο έτος, πλήθος μελετών αναζήτησαν εποχιακά μοτίβα ιογενούς δραστηριότητας, αλλά πολλές δεν κατέληξαν σε σταθερά συμπεράσματα. Κανένας μεγάλος επιστημονικός οργανισμός δεν ήταν πρόθυμος να χαρακτηρίσει την Covid ως χειμερινή ασθένεια. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι ζωτικής σημασίας στην αποτροπή της έτσι ώστε να μην υπάρξουν νέα lockdowns.
Διότι εάν η Covid-19 είναι όπως η γρίπη, πιο διαδεδομένη το χειμώνα, το βρετανικό σύστημα υγείας και γενικότερα τα συστήματα όλων των χωρών θα έχουν χρόνο να προετοιμαστούν, διαθέτοντας κλίνες, αναπνευστήρες και προσωπικό για μια νέα αναπόφευκτη αύξηση των μολύνσεων. Βραχυπρόθεσμα, αυτό σημαίνει ότι μπορούμε σχεδόν να εγγυηθούμε το καλοκαίρι της ελευθερίας που μας υποσχέθηκαν.
Δεδομένων όσων γνωρίζουμε γενικά για τους αναπνευστικούς ιούς, φαίνεται λογικό ότι η Covid-19 θα γίνει πιο μολυσματική το χειμώνα αλλά θα εξασθενεί το καλοκαίρι. Η πλειονότητα των αναπνευστικών ιών εμφανίζεται σχεδόν αποκλειστικά μεταξύ Νοεμβρίου και Μαρτίου. Μέσα σε ένα μέσο έτος, το Ηνωμένο Βασίλειο θα δει περίπου 10.000 θανάτους από γρίπη τους μήνες αυτούς, ποσοστό που πέφτει στο ένα-δέκατο αυτού του αριθμού τη θερινή περίοδο.
Άλλοι ιοί, όπως το κοινό κρυολόγημα, εμφανίζονται όλο το χρόνο, αλλά ξεσπούν το χειμώνα. Και, το περασμένο καλοκαίρι, τα περιστατικά Covid μειώθηκαν κάτω από τα 600 την ημέρα, με τους θανάτους να πέφτουν σε τρεις την ίδια ημέρα, σε σύγκριση με 61.000 καθημερινές περιπτώσεις στα μέσα Ιανουαρίου και 1.300 θανάτους.
Αλλά πολλοί επιστήμονες λένε ότι αυτό δεν αρκεί για να εξαχθούν συμπεράσματα, επισημαίνοντας αντικρουόμενα στοιχεία. Πρώτον, υπάρχουν παραδείγματα χωρών που είδαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις τους το καλοκαίρι.
Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ είδαν τις περιπτώσεις να αυξάνονται σε πάνω από 70.000 την ημέρα τον Ιούλιο. Τον Ιανουάριο, που είναι καλοκαίρι στο νότιο ημισφαίριο, η Χιλή είδε τις περιπτώσεις να διπλασιάζονται μέσα σε ένα μήνα, φτάνοντας σε περισσότερες από 4.000 νέες μολύνσεις την ημέρα παρά τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Εν τω μεταξύ, η Βραζιλία και η Ινδία έχουν πληγεί σοβαρά από την Covid-19 όλο τον περασμένο μήνα, με την πρώτη να έχει περισσότερες από 450.000 νέες μολύνσεις, ενώ η Ινδία σχεδόν δύο εκατομμύρια.
Ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η δραματική πτώση των περιπτώσεων στη Βρετανία, αλλά και στην Ελλάδα, το περασμένο καλοκαίρι δεν ήταν απαραίτητα λόγω της αλλαγής της θερμοκρασίας. Ο Δρ. David Strain, ανώτερος λέκτορας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Έξετερ, αναφέρει ότι «πέρυσι υπήρχαν πάρα πολλές μεταβλητές έτσι ώστε να κατανοήσουμε πόσο πραγματικά ο καιρός επηρέασε την εξάπλωση της Covid-19. Μόνο όταν έχουμε περισσότερα μακροπρόθεσμα δεδομένα μπορούμε να ξεκινήσουμε να βγάζουμε συμπεράσματα».
Αλλά τώρα, με περισσότερο από ένα χρόνο έρευνας και ένα δεύτερο καλοκαίρι στον ορίζοντα, οι επιστήμονες αποκαλύπτουν πληθώρα αναδυόμενων στοιχείων που μπορεί να οδηγήσουν σε κάποια συμπεράσματα.
Ο καθηγητής Lawrence Young, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Warwick, αναφέρει ότι είμαι «προσεκτικά σίγουρος» ότι «οι μολύνσεις Covid θα παραμείνουν χαμηλές το καλοκαίρι και ότι θα συνεχίσουν να εμφανίζονται το χειμώνα». Ο Paul Hunter, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της East Anglia, προσθέτει ότι είναι «κοινή λογική» ότι η Covid-19 είναι χειμερινή ασθένεια.
Γενικά, οι επιστήμονες δείχνουν να συμφωνούν ότι, ναι, η Covid είναι εποχιακή. Ωστόσο, ένας εποχιακός ιός δεν σημαίνει μόνο ότι αλλάζει όταν εκτίθεται σε διαφορετική θερμοκρασία. Η εποχικότητα αναφέρεται επίσης στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε διαφορετικά κλίματα και πώς αυτό επηρεάζει την εξάπλωση ιών όπως η Covid-19.
Ο καθηγητής Young λέει: «Όταν κάνει κρύο, τείνουμε να μαζευόμαστε σε εσωτερικούς χώρους, πολλούς με κακό αερισμό, όπως σπίτια. Αυτό μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα μόλυνσης. Από την άλλη, όταν έχει ζέστη, περνάμε περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, κυρίως σε μεγάλους, ανοιχτούς χώρους, όπου ο κίνδυνος μετάδοσης είναι πολύ χαμηλός».
Αυτό, εν μέρει, εξηγεί γιατί η γρίπη είναι ανεξέλεγκτη τους ψυχρότερους μήνες αλλά και γιατί τα περιστατικά Covid αυξήθηκαν γρήγορα τον περασμένο Σεπτέμβριο. Στις 31 Αυγούστου, το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε κατά μέσο όρο 1.500 νέες περιπτώσεις την ημέρα. Μια εβδομάδα αργότερα, διπλασιάστηκε σε πάνω από 3.000. Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, ο μέσος όρος είχε φτάσει τις 12.000 περιπτώσεις την ημέρα.
Ο Δρ. Strain αναφέρει ότι «η πρώτη φορά που είδαμε μια σημαντική επιστροφή της Covid ήταν μετά στο Σαββατοκύριακο των επίσημων αργιών του Αυγούστου, όταν έβρεχε έντονα στην Αγγλία. Για πρώτη φορά από την έναρξη του καλοκαιριού, οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να βρεθούν σε εσωτερικούς χώρους».
Επίσης, τα σχολεία θεωρείται ότι παίζουν ρόλο στην ενδημική εποχή των ιών. Ο καθηγητής Pablo Murcia, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, αναφέρει ότι η πλειοψηφία των κρυολογημάτων συμβαίνει πρώτα μεταξύ των παιδιών και μεταφέρονται στο σπίτι. «Όταν τα σχολεία ανοίγουν από τις καλοκαιρινές διακοπές, συμβαίνει συχνά να βλέπουμε τους εποχιακούς ιούς να αυξάνονται», προσθέτει.
Αυτό παρατηρήθηκε και με την Covid όταν, τον Σεπτέμβριο του 2020, τα σχολεία επέστρεψαν για πρώτη φορά μετά το πρώτο lockdown. Τα στοιχεία του Γραφείου Εθνικής Στατιστικής της Αγγλίας δείχνουν ότι, μέχρι τον Νοέμβριο, η Covid-19 ήταν η πιο διαδεδομένη ασθένεια σε παιδιά ηλικίας μεταξύ πέντε και 17 ετών. Ο καθηγητής Hunter αναφέρει ότι «η εποχικότητα για κάθε ιό καθορίζεται από διάφορους παράγοντες και ένας από τους πιο σημαντικούς είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά».
Αλλά ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η αυξανόμενη απόδειξη ότι τα ιικά σωματίδια της Covid-19 επηρεάζονται επίσης από τον καιρό. Πρόσφατα δημοσιευμένες μελέτες έχουν δείξει ότι υψηλότερα επίπεδα ηλιακού φωτός μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσής της. Νωρίτερα αυτό το μήνα, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ ανέφεραν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αυξημένη υπεριώδης ακτινοβολία, το υπεριώδες φως που εκπέμπεται δηλαδή από τον ήλιο, μπορεί να βλάψει τα κύτταρα της Covid-19. Οι ερευνητές μελέτησαν λοιμώξεις σε περισσότερες από 300 πόλεις σε όλο τον κόσμο και βρήκαν μια σαφή συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης υπεριώδους ακτινοβολίας και της μείωσης της ταχύτητας με την οποία εξαπλώθηκε ο ιός.
Επίσης, ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ο νέος κορωνοϊός μπορεί να είναι λιγότερο θανατηφόρος το καλοκαίρι και παρόλο που αυτό δεν επηρεάζει τους ρυθμούς μετάδοσης του, μπορεί να μειώσει τις εισαγωγές στα νοσοκομεία.
Την περασμένη εβδομάδα, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου δημοσίευσαν μια ανάλυση δεδομένων από τις ΗΠΑ, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο και διαπίστωσαν ότι οι θάνατοι από Covid-19 ήταν χαμηλότεροι σε περιοχές με περισσότερο ηλιακό φως.
Ο Δρ. Richard Weller, δερματολόγος και συν-συγγραφέας της μελέτης, υποστηρίζει ότι το φως του ήλιου είναι προστατευτικό επειδή προκαλεί στο δέρμα να απελευθερώσει το μονοξείδιο του αζώτου, μια φυσική ένωση που έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της Covid-19. «Όταν αφαιρείτε όλους τους ελαφρυντικούς παράγοντες όπως η ηλικία, η φτώχεια, οι υποκείμενες συνθήκες υγείας και ο επιπολασμός του ιού, είναι πολύ πιο πιθανό να πεθάνετε από την Covid στο βροχερό και κρύο Northumberland της Αγγλίας από ότι στο ηλιόλουστο Isle of Wight».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Young, η απάντηση θα μπορούσε να είναι πολύ πιο απλή. «Η θερμότητα και η υγρασία επηρεάζουν τους ιούς», λέει. «Εάν πάρουμε τη γρίπη ως παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι τα κύτταρα της δεν επιβιώνουν υπό αυτές τις συνθήκες, ουσιαστικά στεγνώνουν και, ως εκ τούτου, γίνονται λιγότερο μολυσματικά».
Οι κορωνοϊοί, όπως η Covid-19, είναι γνωστοί ως «ιοί φακέλων». Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια λιπαρή μεμβράνη γύρω από το ιικό κύτταρο για να το προστατεύει από πράγματα στην ατμόσφαιρα που θα μπορούσαν να το καταστρέψουν, όπως ο κρύος καιρός. «Ο ζεστός καιρός κάνει αυτή τη μεμβράνη πιο ρευστή και ασταθή, αφήνοντας τον ιό πιο ευάλωτο, εύκολο στην καταστροφή και λιγότερο μολυσματικό» προσθέτει ο ίδιος.
Οι πρώτες μελέτες δείχνουν ότι η Covid-19 αντιδρά παρόμοια με το κρύο όπως και άλλοι κορωνοϊοί, όπως ο SARS και ο MERS. Ο καθηγητής Young παραθέτει παραδείγματα πραγματικού κόσμου που φαίνεται να χρησιμεύουν ως περαιτέρω στοιχεία: «Έχουμε δει μεγάλο αριθμό εστιών στα εργοστάσια συσκευασίας κρέατος. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες παρέχουν στα σταγονίδια Covid ένα περιβάλλον στο οποίο μπορούν να αναπτυχθούν».
Όσον αφορά το επιχείρημα ότι η αύξηση των κρουσμάτων σε ζεστές χώρες δεν σημαίνει ότι η Covid δεν είναι εποχιακή αλλά ότι απλά στεγνώνει. Οι συνθήκες στις οποίες εμφανίστηκαν τα κρούσματα της Βραζιλίας και της Ινδίας καθιστούν αδύνατη την εξέταση των εποχιακών τάσεων, λέει ο Δρ. Weller, προσθέτοντας ότι «και οι δύο χώρες έχουν εστίες που οφείλονται σε κακή διαχείριση της κυβέρνησης, καθώς και σε ορισμένες εξαιρετικά μολυσματικές παραλλαγές. Νομίζω ότι οι καταστάσεις εκεί είναι πολύ διαφορετικές. Καμία ποσότητα ηλιακού φωτός δεν μπορεί να σταματήσει ένα τόσο μεγάλο ξέσπασμα».
Άλλοι ειδικοί επισημαίνουν ότι παγκοσμίως, μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου, οι περιπτώσεις Covid-19 μειώθηκαν σχεδόν κατά 50% καθώς είναι το χρονικό σημείο που αλλάζουν οι εποχές στο νότιο και το βόρειο ημισφαίριο. Τον Φεβρουάριο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είπε ότι ερευνά αυτό το μοτίβο ως πιθανή απόδειξη της εποχικότητας της Covid-19. Αλλά από τότε προέκυψε μια άλλη ενδιαφέρουσα θεωρία για την εποχικότητα της.
Το 1889, ένας θανατηφόρος αναπνευστικός ιός γνωστός ως ρωσική γρίπη ξέσπασε σε όλο τον κόσμο. Έχοντας διαδοθεί μέσω των σιδηροδρόμων, έγινε η πρώτη πανδημία, σκοτώνοντας πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Πιστεύεται ότι ήταν μία γρίπη, αλλά τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες τείνουν στο συμπέρασμα ότι ήταν στην πραγματικότητα ένας κορωνοϊός -γνωστός ως OC43- που εξακολουθεί να παρατηρείται κατά τους χειμερινούς μήνες στο Ηνωμένο Βασίλειο και να προκαλεί ήπια όμως συμπτώματα.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι ομοιότητες μεταξύ της Covid-19 και της ρωσικής γρίπης είναι εντυπωσιακές. Οι ασθενείς που μολύνθηκαν με την ασθένεια παραπονιόντουσαν για λήθαργο μακράς διαρκείας μετά την πάροδο της λοίμωξης, όπως και εκείνοι που πάσχουν από «μακρά Covid». Επιπλέον, η OC43 και η Covid-19 έχουν παρόμοια δομή. Ο καθηγητής Young λέει ότι «η ρωσική γρίπη τελικά κατέληξε σε ιό του χειμώνα. Νομίζω, λαμβάνοντας υπόψη τις ομοιότητες, το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και με την Covid-19».
Ενώ λοιπόν ένα τρίτο κύμα μπορεί να μην είναι μπροστά το φετινό καλοκαίρι, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περιμένουμε ένα σφοδρό κύμα το χειμώνα;
Οι επιστήμονες του SPI-M εξέφρασαν την ανησυχία ότι εάν η Covid είναι εποχιακή μπορεί να οδηγήσει σε μια εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας και ότι πολλοί που έχουν εμβολιαστεί (ή όχι) θα νιώθουν σαν να έχει εξαφανιστεί.
Οι ειδικοί λένε ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο η προστασία που παρέχεται από τα εμβόλια μπορεί, σε μερικές χιλιάδες περιπτώσεις, να αρχίσει να εξασθενεί. Αυτό, σε συνδυασμό με τον μικρό αριθμό μη εμβολιασμένων ατόμων -ακόμα και ένα 10%- μπορεί να οδηγήσει σε νέο ξέσπασμα κορωνοϊού.
Ο καθηγητής Hunter συμφωνεί. «Πέρυσι, οι περιπτώσεις άρχισαν να αυξάνονται στα τέλη Αυγούστου. Αλλά φέτος, δεδομένου του εμβολιασμού, οι αριθμοί ενδέχεται να αρχίσουν να αυξάνονται τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο».
Ωστόσο, ο Δρ. Strain αναφέρει ότι το πραγματικό τεστ θα είναι κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν το σύστημα υγείας θα είναι ξανά σε κίνδυνο να κινδυνεύσει. Υπάρχει παρ’ όλα αυτά η ελπίδα ότι μία ενισχυτική λήψη εμβολίου το φθινόπωρο, πιθανώς σε συνδυασμό με ένα εμβόλιο κατά της γρίπης, θα απομακρύνει την επανάληψη όλων όσων συνέβησαν τον περασμένο χειμώνα, λένε οι ειδικοί.
0 Σχόλια